Trong thời đại mà hàng ngàn tựa game luôn sẵn sàng trên các cửa hàng kỹ thuật số, có thể mua sắm chỉ bằng một cú click mà không cần rời khỏi nhà, tưởng chừng như mọi game thủ đều được hưởng lợi. Tuy nhiên, có những viên ngọc quý của làng game đã trượt khỏi tầm tay chúng ta, biến mất một cách đáng tiếc.
Nhiều tựa game từng được yêu mến giờ đây đã biến mất khỏi kệ hàng và các nền tảng trực tuyến, gần như không thể tiếp cận thông qua các kênh thông thường. Lý do thường xoay quanh các vấn đề bản quyền phức tạp. Đây là một điều đáng buồn, đặc biệt khi xét đến chất lượng của một số tựa game đã bị lãng quên này.
Dưới đây là danh sách tuyển chọn những tựa game hay nhất trong số đó. Chúng ta chỉ có thể hy vọng rằng một ngày nào đó, chúng sẽ được hồi sinh và trở lại với cộng đồng game thủ.
Để làm rõ, tôi định nghĩa ‘Abandonware’ (tạm dịch: game bị bỏ rơi) là bất kỳ tựa game nào không còn có thể mua được trực tiếp tại các cửa hàng hoặc trực tuyến. Tôi sẽ không bao gồm các game đã được làm lại (remaster), ví dụ như Powerslave Exhumed.
10. Gitaroo Man Lives!
Tuyệt vời đến nỗi phải thốt lên “Oooh Yeah!”
- Phát hành: 1 tháng 9, 2006
- Nền tảng: PlayStation Portable
Gitaroo Man là một viên ngọc ẩn trong thể loại game nhịp điệu trên hệ máy PSP, với nhân vật chính là người hùng U1 cầm cây đàn guitar đầy quả cảm của chúng ta.
Tựa game này có một cốt truyện đáng ngạc nhiên là khá hay cho một game nhịp điệu và một bộ sưu tập các bản nhạc cực kỳ bắt tai. Mỗi bài hát được chia thành nhiều màn. Một số màn chơi theo kiểu game nhịp điệu truyền thống, trong khi những màn khác yêu cầu người chơi phải rê chính xác theo một đường kẻ bằng cần analog trên PSP hoặc cần stick trên PS2.
Đáng buồn thay, tuyệt tác của Koei này chưa bao giờ có hậu bản. Tệ hơn nữa, nó cũng chưa từng được làm lại (remaster), khiến việc chơi game hợp pháp trở nên bất khả thi nếu không có phần cứng gốc.
Thông thường, tôi sẽ khuyên bạn tìm nghe nhạc nền trên YouTube, nhưng điều đó có thể khiến bạn cảm thấy tiếc nuối hơn về một tựa game mà bạn không thể chơi được nữa.
Anh chụp màn hình gameplay của game nhịp điệu Gitaroo Man Lives trên PSP với nhân vật chính U1 cầm đàn guitar đối đầu kẻ thù trong một trận chiến âm nhạc đầy màu sắc.
9. Blur
Game đua xe bị lãng quên mà có thể bạn chưa từng chơi
- Phát hành: 25 tháng 5, 2010
- Nhà phát triển: Bizarre Creations
- Nhà phát hành: Activision, Activision Blizzard
- Chế độ: Chơi đơn, Multiplayer (Local, Online)
- Nền tảng: PlayStation 3, Xbox 360, Microsoft Windows
Blur là một game đua xe mượt mà, tốc độ cao, một viên ngọc ẩn từ thời kỳ máy console Xbox 360, đã biến mất khỏi các cửa hàng trực tuyến cùng với sự thoái trào của thế hệ console đó.
Vũ khí và vật phẩm tăng sức mạnh trong thể loại game đua xe thường chỉ xuất hiện trong các game Kart hoặc các tựa game lấy bối cảnh tương lai như Wipeout. Blur mang đến sự kết hợp độc đáo giữa các phương tiện hiện đại với các vật phẩm hỗ trợ được xếp gọn gàng ở phía sau xe.
Các đường đua cũng được đặt ở các địa điểm ngoài đời thực, và số lượng xe đồ sộ lên đến 20 chiếc mỗi cuộc đua đảm bảo không bao giờ có khoảnh khắc nhàm chán. Split/Second, một game đua xe khác, được phát hành cùng thời điểm vào năm 2010, điều này phần nào khiến Blur khó nổi bật hơn. Tuy nhiên, ít nhất thì bạn vẫn có thể mua được Split/Second.
Blur đã bị gỡ một cách bí ẩn khỏi Steam vào năm 2013, có khả năng do vấn đề bản quyền, và hiện tại không thể chơi được nếu không có đĩa gốc trên PS3 hoặc Xbox 360.
Cảnh hành động kịch tính trong game đua xe Blur với nhiều ô tô hiện đại đang chiến đấu và sử dụng power-ups trên đường đua.
8. Yu-Gi-Oh! Tag Force 5
Vượt trội hơn cả Master Duel cho trải nghiệm chơi đơn
- Phát hành: 16 tháng 9, 2010
- Thể loại: Game thẻ bài kỹ thuật số
- Nhà phát triển: Konami
- Nhà phát hành: Konami
- Nền tảng: PlayStation Portable
- Thời lượng trung bình: 9.5 giờ (theo HowLongToBeat)
Yu-Gi-Oh! Master Duel đang là một cỗ máy kiếm tiền lớn cho Konami, mang đến một trải nghiệm TCG (Trading Card Game) multiplayer tuyệt vời cho người chơi với các gói booster pack để mua sắm liên tục.
Vấn đề là nó rất tệ cho người chơi mới muốn học những kiến thức cơ bản, và gần như không có nội dung chơi đơn ý nghĩa. Nếu bạn muốn trải nghiệm Yu-Gi-Oh! chơi đơn đỉnh cao, bạn không thể bỏ qua các game Tag Force trên PSP.
Mỗi tựa game Tag Force cung cấp hàng nghìn lá bài, một trình chỉnh sửa bộ bài (deck editor) tuyệt vời và hàng tá đối thủ để đấu, mỗi người có một bộ bài độc đáo.
Các game Tag Force thậm chí còn có cơ chế mô phỏng hẹn hò nhẹ nhàng, tất cả được lồng ghép trong một chủ đề TCG đậm chất “nerd”. Có những nội dung mở khóa ý nghĩa, và bạn kiếm được tiền tệ trong game từ các trận thắng để mua thêm bài và củng cố bộ bài của mình.
Đáng buồn thay, Konami không còn làm những game thẻ bài như thế này nữa, và bạn sẽ bỏ lỡ những trải nghiệm tuyệt vời này nếu không có một chiếc Sony PSP.
Bìa game Yu-Gi-Oh! 5D's Tag Force 5 trên PSP với các nhân vật quen thuộc từ series anime và manga Yu-Gi-Oh! đang chuẩn bị cho trận đấu thẻ bài.
7. Condemned 2: Bloodshot
Đẫm máu và tàn bạo
- Phát hành: 11 tháng 3, 2008
- Thể loại: Survival Horror, Shooter
- Nhà phát triển: Monolith
- Nhà phát hành: Monolith
- Engine: LithTech, Lithtech Jupiter EX
- Chế độ: Chơi đơn, Local Multiplayer
- Nền tảng: PlayStation 3, Xbox 360
- Thời lượng trung bình: 9 giờ (theo HowLongToBeat)
Loạt game Condemned đưa bạn vào vai Ethan Thomas, một thám tử cứng cỏi, khi anh ta dần chìm sâu vào sự điên loạn và cố gắng truy lùng một tên sát nhân hàng loạt khét tiếng.
Condemned 2: Bloodshot là một game kinh dị góc nhìn thứ nhất nổi bật với lối chiến đấu cận chiến đầy tính bạo lực, nơi những thanh ống sắt gỉ sét là người bạn đồng hành tốt nhất của bạn. Có súng đạn, nhưng số lượng đạn dược rất hạn chế, buộc bạn phải đối mặt trực diện với những tên tội phạm biến thái.
Điểm làm nên sự đặc biệt của Condemned 2 là các phân đoạn điều tra. Bạn phải khám phá nhiều hiện trường vụ án, và hoàn toàn có thể thất bại nếu không chú ý. Tựa game này cũng thường xuyên lấn sang thể loại kinh dị tâm lý, với một phân đoạn ma-nơ-canh khó quên mà tôi sẽ không tiết lộ ở đây.
Đáng tiếc, Condemned 2: Bloodshot chưa bao giờ được phát hành trên PC và chỉ còn lại trong lịch sử trên các hệ máy PS3 và Xbox 360.
Ảnh chụp màn hình từ game kinh dị sinh tồn Condemned 2 Bloodshot, thể hiện môi trường u ám và một nhân vật đang đối đầu với kẻ thù bằng vũ khí cận chiến.
6. The Operative: No One Lives Forever
Anh đang sỉ nhục con khỉ của tôi sao?
- Phát hành: 9 tháng 11, 2000
- Thể loại: FPS, Stealth
- Nhà phát triển: Monolith Productions
- Nhà phát hành: Sierra Entertainment, Fox Interactive, MacPlay
- Engine: LithTech
- Nền tảng: PC, PS2
- Thời lượng trung bình: 13 giờ (theo HowLongToBeat)
Tôi thấy No One Lives Forever xuất hiện ở hầu hết các diễn đàn hoặc nhóm thảo luận khi mọi người hoài niệm về những tựa game kinh điển bị lãng quên.
No One Lives Forever là một game bắn súng góc nhìn thứ nhất độc đáo lấy bối cảnh một thế giới không hề lạc lõng trong các bộ phim James Bond cổ điển. Bạn vào vai Cate Archer, một điệp viên ngầm trong nhiệm vụ đánh bại nhóm khủng bố HARM.
So với nhiều game bắn súng đẫm máu hoặc tăm tối của đầu những năm 2000, No One Lives Forever lại tươi sáng và sạch sẽ, với một lượng lớn hài hước tinh tế và những nhân vật đầy lôi cuốn một cách đáng ngạc nhiên, cả phe thiện lẫn phe ác.
Phần tiếp theo, A Spy In H.A.R.M.S Way, nối tiếp câu chuyện của bản gốc, tạo thành một bộ đôi game bắn súng tuyệt vời mà gần như không thể kiếm được một cách hợp pháp ngày nay.
Bìa game bắn súng góc nhìn thứ nhất The Operative: No One Lives Forever với nhân vật chính Cate Archer trong bộ trang phục điệp viên cổ điển, thể hiện phong cách thập niên 60.
5. Import Tuner Challenge
Dành cho những người đam mê đua xe đường phố
- Phát hành: 27 tháng 7, 2006
- Nền tảng: Xbox 360
Gần đây tôi đã trải qua một cơn nghiện đua xe đường phố, nhờ vào tựa game Tokyo Xtreme Racer tuyệt vời.
Sau khi tìm hiểu thêm, tôi biết rằng Genki, nhà phát triển của Tokyo Xtreme Racer, đã tạo ra một tựa game rất giống cho Xbox 360 mang tên Import Tuner Challenge. Và rồi tôi đã phải bỏ ra một số tiền không nhỏ để mua một bản đĩa vật lý trên Ebay…
Import Tuner Challenge là một game đua xe đường phố đầy phong cách, khuyến khích người chơi thử nghiệm với hệ thống tùy chỉnh (tuning) để tìm ra cài đặt phù hợp với mình. Bạn có thể thiết lập chiếc xe của mình bám đường như keo hoặc làm ngược lại để xe có thể drift mượt mà quanh các góc cua.
Game có tính kỹ thuật nhưng đủ đơn giản để người chơi mới có thể mày mò và vẫn có trải nghiệm thú vị. Thật khó hiểu khi một game đua xe tuyệt vời như vậy lại không có mặt trên bất kỳ cửa hàng trực tuyến nào.
Ảnh chụp màn hình gameplay của Import Tuner Challenge trên Xbox 360, hiển thị cảnh đua xe đường phố Nhật Bản vào ban đêm với đèn neon và các xe độ.
4. Black & White 1 & 2
Game mô phỏng Chúa Trời
- Phát hành:
- Black & White: 27 tháng 3, 2001
- Black & White 2: 2005 (không ghi rõ ngày cụ thể trong bài gốc)
- Thể loại: Simulation, God Game
- Nhà phát triển: Lionhead Studios
- Nhà phát hành: Electronic Arts, Feral Interactive
- Nền tảng: PC, macOS
Bất kỳ game thủ PC nào từ đầu những năm 2000 chắc hẳn đều nhớ về Black and White, một tựa game đã thực hiện khái niệm “lựa chọn ý nghĩa” rất lâu trước khi nó trở nên phổ biến.
Gọi Black and White là ‘Game mô phỏng Chúa Trời’ nghe có vẻ khoa trương, nhưng không có thuật ngữ nào tốt hơn để mô tả nó. Bạn đóng vai một vị thần, và mọi người sẽ “tin” vào bạn dựa trên hành động của bạn. Bạn hoàn toàn tự do hành động theo ý mình, những việc làm tốt hay xấu sẽ củng cố niềm tin của những người theo bạn.
Black and White là một game khó quên, và phần tiếp theo vào năm 2005 đã cải thiện người tiền nhiệm ở nhiều khía cạnh. Đáng buồn thay, bạn sẽ lạc vào một mê cung tin đồn nếu cố gắng tìm hiểu lý do tại sao chúng ta không có Black and White 3.
Việc các phiên bản gốc không có bản làm lại (remaster) thậm chí còn khó hiểu hơn, vì những bản làm lại này thường là “máy in tiền” chắc chắn.
Ảnh chụp màn hình từ Black and White 2, thể hiện góc nhìn của một vị thần từ trên cao điều khiển con trỏ hình bàn tay, tương tác với môi trường và sinh vật khổng lồ của mình.
3. Lemmings
Trước khi Pikmin trở nên nổi tiếng
- Phát hành: 1 tháng 1, 1991
- Thể loại: Puzzle, Action, Strategy
- Chế độ: Chơi đơn, Local Multiplayer
- Nền tảng: Android, iOS, Microsoft Windows (phiên bản cũ), Game Boy Color (và nhiều hệ máy khác qua các năm)
- Nhà phát triển: Psygnosis, Rockstar North, Sunsoft, Team17, Rockstar Lincoln, DMA Design (qua các phiên bản)
- Nhà phát hành: Psygnosis, Rockstar North, Sunsoft, Team17, Rockstar Lincoln, DMA Design (qua các phiên bản)
- Thời lượng trung bình: 25 giờ (theo HowLongToBeat)
Lemmings là một series game giải đố kinh điển, đáng ngạc nhiên là lại bị bỏ lại phía sau mặc dù đã có rất nhiều phiên bản trên nhiều nền tảng khác nhau.
Lemmings khá giống với Pikmin, khi bạn phải phân công vai trò cho đội quân Lemmings tóc xanh của mình để thoát khỏi các màn chơi đầy bẫy chết người. Thậm chí còn có cả các yếu tố chiến thuật thời gian thực (RTS), vì bạn phải khéo léo điều khiển bầy Lemmings của mình trong thời gian thực.
Đáng buồn, bạn phải hy sinh một vài con Lemmings vì lợi ích lớn hơn. Ví dụ, bạn có thể cần phá vỡ một bức tường khi cách duy nhất để làm điều đó là cho một con Lemmings tự nổ tung. Có rất nhiều câu đố sáng tạo trong Lemmings, và series này thậm chí đã khám phá thế giới 3D trên PS1.
Điều kỳ lạ là tựa game giải đố uốn nắn trí tuệ này thậm chí không có mặt trên Steam, trong khi nó hoàn toàn phù hợp để chơi bằng chuột hoặc thậm chí là trên điện thoại di động.
Đám đông Lemmings tóc xanh đang di chuyển trên một đường đi trong màn chơi của game giải đố Lemmings cổ điển, thể hiện môi trường màn chơi phức tạp với các chướng ngại vật.
2. Pokémon Pinball Ruby & Sapphire
Tôi muốn có cái này làm bàn Pinball thật!
- Phát hành: 28 tháng 6, 1999 (cho phiên bản Game Boy Color, bản Ruby & Sapphire ra mắt sau)
- Thể loại: Arcade (Pinball)
- Nhà phát triển: Jupiter, HAL Laboratory
- Nhà phát hành: Nintendo
- Nền tảng: Nintendo Game Boy Color (bản gốc), Game Boy Advance (bản Ruby & Sapphire)
Tôi có thể hiểu lý do tại sao hầu hết các game trong danh sách này lại trở thành “abandonware”, nhưng trường hợp này thì hoàn toàn không hợp lý đối với tôi.
Pokémon Pinball là một trong những game hay nhất trên Game Boy Color, đã chuyển thể một cách xuất sắc bản chất gây nghiện của các game chính dòng Pokémon vào một bàn pinball. Nintendo lại một lần nữa gặt hái thành công trên Game Boy Advance với Pokémon Pinball: Ruby and Sapphire, cải thiện bản gốc ở gần như mọi khía cạnh.
Và rồi, như thể phép màu, series này biến mất. Nintendo luôn đưa ra những quyết định khó hiểu với các tựa game kinh điển của họ, nhưng Pokémon Pinball sẽ hoạt động hoàn hảo trên Switch ở chế độ cầm tay. Có quá nhiều Pokémon ngày nay đến nỗi series này đang rất cần một game mới.
Hiện tại, không có cách hợp pháp nào để chơi Pokémon Pinball trừ khi bạn vẫn còn giữ băng game gốc, với viên pin (lưu game) đang dần hết tuổi thọ.
Ảnh chụp màn hình gameplay từ Pokémon Pinball Ruby and Sapphire trên Game Boy Advance, thể hiện bàn pinball với chủ đề Pokémon, các nhân vật Pokémon và bóng pinball hình Poké Ball.
1. The Simpsons Hit & Run
Game Simpsons hay nhất và không có đối thủ
- Phát hành: 16 tháng 9, 2003
- Thể loại: Action-Adventure, Sandbox
- Nhà phát triển: Radical Entertainment
- Nhà phát hành: Radical Entertainment
- Engine: Unreal Engine 5 (đây là thông tin không chính xác trong bài gốc, game dùng engine tùy chỉnh hoặc cũ hơn)
- Chế độ: Chơi đơn, Local Multiplayer
- Franchise: The Simpsons
- Nền tảng: PlayStation 2, Xbox, GameCube, Microsoft Windows
- Thời lượng trung bình: 10 giờ (theo HowLongToBeat)
Tôi có một tình cảm đặc biệt với The Simpsons Hit & Run, và tôi yêu thích nó đến nỗi từng thử speedrun tựa game này. Đối với những người chưa biết, Simpsons Hit & Run là một game lái xe dựa trên nhiệm vụ lấy bối cảnh tại Springfield.
Bạn sẽ vào vai nhiều nhân vật, bao gồm tất cả những người yêu thích của bạn, và hoàn thành các nhiệm vụ như đua xe với Smithers đến Nhà máy điện hạt nhân hay lấy lại những vật phẩm gia đình mà bạn đã lấy từ Flanders. Mỗi thành viên trong gia đình Simpsons đều có vai trò quan trọng trong cốt truyện.
Bạn thậm chí còn được chơi một chương hoàn chỉnh trong vai Apu với chiếc xe thể thao được độ lại của anh ấy!
Có rất nhiều bản đồ và phương tiện để giữ cho gameplay luôn mới mẻ, và mọi thứ đều được điểm xuyết bằng phong cách hài hước đặc trưng của The Simpsons. Cơ chế lái xe có thể hơi “janky” (lộn xộn), nhưng đó cũng là một phần của sự quyến rũ.
Đây chắc chắn là game Simpsons hay nhất, khiến việc chúng ta không được thấy nó kể từ năm 2003 trở nên càng đáng tiếc hơn.
Bìa game The Simpsons: Hit & Run với các nhân vật chính của gia đình Simpsons và bối cảnh thành phố Springfield, thể hiện phong cách đồ họa của series hoạt hình.
Kết luận
Danh sách 10 tựa game bị lãng quên này chỉ là một phần nhỏ trong vô vàn những viên ngọc quý của làng game đã dần khuất bóng khỏi thị trường chính thống. Dù chúng ta đang sống trong kỷ nguyên số với kho game khổng lồ, những vấn đề như bản quyền hay sự lỗi thời của nền tảng đã khiến việc trải nghiệm lại các tác phẩm kinh điển này trở nên vô cùng khó khăn, thậm chí là bất khả thi một cách hợp pháp.
Mỗi tựa game trong danh sách đều mang một giá trị riêng, một phong cách độc đáo và đã để lại dấu ấn trong lòng nhiều thế hệ game thủ. Việc chúng bị “bỏ rơi” là một mất mát lớn cho ngành công nghiệp game và cả những người yêu game.
Hy vọng rằng, với sự phát triển của công nghệ và ý thức bảo tồn di sản game, một ngày nào đó, chúng ta sẽ thấy những tựa game này được làm lại hoặc phát hành lại trên các nền tảng hiện đại. Cho đến lúc đó, chúng vẫn mãi là những kỷ niệm đẹp và là minh chứng cho sự sáng tạo không ngừng nghỉ của các nhà phát triển game trong quá khứ.
Bạn nghĩ sao về danh sách này? Có tựa game bị lãng quên nào khiến bạn day dứt không? Hãy chia sẻ ý kiến và những kỷ niệm của bạn về những “viên ngọc quý” này dưới phần bình luận nhé!
