Ngành công nghiệp game đã tồn tại hơn nửa thế kỷ, với những ví dụ đầu tiên được ghi nhận từ cuối những năm 1950. Giống như bất kỳ loại hình nghệ thuật nào khác – viết lách, truyền hình hay hội họa – game đã trải qua vô số xu hướng và sự tiến hóa trong khoảng thời gian dài đó. Kết quả là, một số thể loại game đã dần bị lãng quên trong dòng chảy lịch sử hoặc bị các thể loại thống trị hơn hấp thụ.
Mặc dù khó có khả năng những thể loại game này sẽ trở thành trụ cột chính của ngành, sẽ thật tuyệt vời nếu thấy một vài tựa game mới thử sức với những phong cách gameplay xưa cũ, chỉ để xem tiềm năng của chúng đến đâu. Như người ta vẫn nói: cái lỗi thời hôm nay có thể trở thành “retro” của ngày mai. Một nhà phát triển đầy tham vọng nào đó có thể tạo nên sự trở lại ngoạn mục cho những phong cách chơi đã bị lãng quên từ lâu. Chúng ta sẽ rất hoan nghênh nỗ lực hồi sinh bất kỳ thể loại nào trong số chín thể loại game dưới đây.
Phiêu Lưu Văn Bản
Đi lấy bình nước!
Màn hình giới thiệu game phiêu lưu văn bản cổ điển Zork I
Trong những ngày đầu của game trên máy tính cá nhân, đồ họa là một thứ xa xỉ. Các máy tính thời đó chỉ đủ mạnh để hiển thị các dòng văn bản, nên yếu tố hình ảnh gần như không thể thực hiện. Chính trong thời kỳ này, các game phiêu lưu dạng văn bản như Zork đã nổi lên, trở thành sân khấu cho trí tưởng tượng của những người biết cách phát huy nó.
Trong các game này, mọi thứ được trình bày cho bạn bằng một đoạn mô tả dài (hoặc đôi khi không quá dài), từ những gì bạn thấy, những gì bạn có thể lấy, cho đến những nơi bạn có thể đi. Đây là thời kỳ trước khi chuột máy tính xuất hiện, vì vậy bạn phải gõ các lệnh cụ thể vào dấu nhắc như “go west” (đi về phía tây) hoặc “get sword” (lấy kiếm).
Đây là một thể loại đòi hỏi khá nhiều tư duy đột phá, vì các đặc tính hữu ích của một căn phòng hoặc vật phẩm không phải lúc nào cũng hiển thị rõ ràng chỉ từ mô tả. Phiêu lưu văn bản phần lớn đã được hấp thụ vào visual novel (tiểu thuyết trực quan) và các game RPG (nhập vai), nhưng sẽ thật thú vị khi thấy một câu chuyện sánh ngang với Disco Elysium mà không có bất kỳ yếu tố hình ảnh nào.
Game Súng Ánh Sáng (Light Gun)
Chúng ta có công nghệ!
Nhân vật đang nhắm bắn trong game arcade Time Crisis
Súng ánh sáng từng là một trong những phương tiện điều khiển game phổ biến nhất, cả tại nhà và ở các khu giải trí arcade. Một trong những game súng ánh sáng nổi tiếng nhất từng được tạo ra là Duck Hunt trên hệ máy NES, mặc dù cũng có nhiều game arcade kinh điển khác như House of the Dead, Point Blank, và Time Crisis. Đến khu arcade mà không dành vài phút cầm khẩu súng nhựa thì chưa trọn vẹn.
Việc theo kịp xu hướng của súng ánh sáng gặp khó khăn, không chỉ vì game sử dụng thiết bị ngoại vi đã phần nào lỗi thời, mà còn vì những thay đổi trong định dạng TV đã làm cảm biến ánh sáng trở nên lỗi thời. Tuy nhiên, vẫn có một số lượng rất nhỏ các game súng ánh sáng có thể chơi tại nhà sử dụng công nghệ như bộ điều khiển Joy-Con. Rõ ràng, việc tạo một game súng ánh sáng hoàn toàn mới cho bất cứ thứ gì ngoài Switch hoặc Switch 2 sẽ là một trận chiến cam go, nhưng thể loại này là một trụ cột quan trọng trong lịch sử game arcade và xứng đáng được tồn tại, với phần cứng lý tưởng của nó.
Platformer Góc Nhìn Nghiêng (Màn Hình Tĩnh)
Mở rộng tầm nhìn
Lối chơi game platform màn hình tĩnh Burger Time
Đây là một sự thật thú vị: trước Super Mario Bros., rất nhiều game platformer sử dụng màn hình đơn, tĩnh vì các nhà phát triển chưa tìm ra cách cuộn màn hình nền. Thay vào đó, những game này sẽ trình bày bản đồ lớn hơn với các sprite nhân vật nhỏ hơn, cho bạn thấy hành động từ góc nhìn ngang. Điều này bao gồm các game như Donkey Kong, Burger Time và Dig-Dug.
Đồ họa cuộn màn hình không còn là vấn đề ngày nay, nên nếu bạn làm game platformer, thực sự không có lý do gì để không chọn cách tiếp cận phức tạp hơn. Tuy nhiên, những game như Burger Time lại thú vị chính vì hành động được tập trung rất chặt chẽ. Tốc độ nhanh, gần như nghẹt thở, thực sự nhấn mạnh vào thời gian và kỹ năng. Toàn bộ bản đồ nằm ngay trước mắt bạn, và bạn cần phải nhận thức 100% về vị trí của mọi thứ. Đây sẽ là một thể loại tuyệt vời để tạo ra các game cạnh tranh.
Chiến Thuật Giải Đố
Thực sự căng não
Cấp độ đầu tiên của game giải đố chiến thuật Lemmings
Đôi khi, trong các game chiến thuật RPG (nhập vai chiến thuật), bạn có thể gặp một nhiệm vụ mang tính giải đố, chẳng hạn như “đánh bại kẻ thù này bằng đơn vị cụ thể này” hoặc “phá hủy mục tiêu này mà không chạm vào chướng ngại vật kia”. Trong những game đó, chiến đấu chiến thuật vẫn là điểm thu hút chính, và các câu đố chỉ là một chút gia vị bổ sung. Tuy nhiên, trong quá khứ, đã có những game kết hợp giải đố và chiến thuật một cách cân bằng.
Game nổi tiếng nhất của thể loại lai này là Lemmings, một game mà bạn không chỉ cần điều khiển và quản lý một lượng lớn các đơn vị tự hành, mà còn cần giải một câu đố mở về bẫy và địa hình để dẫn dắt chúng đến nơi an toàn. Đã có một vài game lấy cảm hứng từ công thức này; “Lemmings” thậm chí là một thẻ tìm kiếm riêng trên Steam. Tuy nhiên, đã lâu rồi không có bản phát hành nổi bật nào kết hợp giải đố và chiến thuật một cách cân bằng, và với sự lai tạo thể loại đang ở mức cao nhất, đây có thể là thời điểm tốt để thể loại này trở lại.
Giải Trí Giáo Dục (Edutainment)
Vừa Vui Lại Vừa Học!
Các khu vực đa dạng trong game giải trí giáo dục Putt-Putt Saves the Zoo
Từ những năm 80, game đã cố gắng vừa mang tính giáo dục vừa mang tính giải trí, trong một thể loại thường được gọi là edutainment. Có một số game dạng này trên console, nhưng nếu bạn là trẻ em những năm 90, bạn có thể sẽ nghĩ đến những game kinh điển như Carmen Sandiego, Super Solvers và nhiều game phiêu lưu của Humongous Entertainment. Bạn đang tự lừa dối bản thân nếu nói rằng mình không học được ít nhất một điều gì đó từ những game đó.
Phong cách truyền thông giáo dục đặc biệt này phần lớn đã lỗi thời, thật không may, với hầu hết các nhà phát triển liên quan đã giải thể từ lâu hoặc bị các công ty khác hấp thụ. Rõ ràng, edutainment sẽ không bao giờ có cùng mức độ sản xuất hoặc lối chơi như một bản phát hành thông thường, nhưng nó vẫn là một phần của lịch sử game, chưa kể là tuổi thơ chung của chúng ta. Những game thủ lớn lên với những game đó có lẽ sẽ rất thích có những game mới cùng chất lượng cho thế hệ con cái của họ.
Bắn Súng Theo Ray (Rail Shooter)
Hãy để chúng đến với bạn
Cảnh chơi game bắn súng theo ray Space Harrier
Trong game bắn súng góc nhìn thứ nhất hoặc thứ ba, bạn điều khiển nhân vật của mình khi họ săn lùng những kẻ địch không ngờ tới để bắn hạ. Tuy nhiên, trong game bắn súng theo ray, mục tiêu sẽ tự tìm đến bạn, dù bạn đang di chuyển trên mặt đất hay bay lượn trên bầu trời. Bạn có thể cho rằng điều này thừa thãi, vì chúng ta đã đề cập đến game súng ánh sáng.
Thật vậy, nhiều game súng ánh sáng cũng là game bắn súng theo ray, như House of the Dead đã nói ở trên, nhưng điều đó không có nghĩa là hai thể loại này loại trừ lẫn nhau. Ví dụ, các game như Star Fox, Space Harrier và Sin and Punishment là game bắn súng theo ray với cơ chế điều khiển truyền thống. Khi bạn không cần quá lo lắng về việc điều khiển nhân vật, bạn có thể tập trung nhiều hơn vào việc bắn hạ kẻ địch đang lao tới và tích lũy điểm số thật cao. Game bắn súng theo ray cũng rất tuyệt vời để tạo ra những game mãn nhãn, vì việc tung ra một quả bom hoặc khả năng đặc biệt và chứng kiến mục tiêu sụp đổ hàng loạt mang lại cảm giác cực kỳ thỏa mãn. Điểm số cao và hình ảnh trình diễn ấn tượng sẽ rất phù hợp với các game phát trực tuyến (streaming) trong thời đại hiện đại.
Thể Thao Arcade
Ít thực tế, nhiều niềm vui
Cú ném bóng trong game thể thao arcade NBA Jam
Phần lớn game thể thao được phát hành ngày nay đều tập trung vào tính chân thực, cấp phép những cầu thủ mới nhất và hot nhất, đồng thời thiết lập các sơ đồ điều khiển phức tạp nhất để mô phỏng lối chơi giải đấu một cách trung thực nhất có thể. Điều đó ổn nếu bạn thích sự chân thực, nhưng trong các thế hệ trước, khi sự chân thực chưa thực sự là yếu tố quan trọng, các game thể thao tập trung nhiều hơn vào tốc độ và sự vui nhộn hơn bất cứ thứ gì khác.
Các game thể thao phong cách arcade như NBA Jam hoặc NFL Blitz đã loại bỏ hầu hết các yếu tố chi tiết của môn thể thao tương ứng, cắt giảm mọi thứ chỉ còn một vài nút bấm và cần điều khiển. Một phần niềm vui của thể thao ngoài đời thực là hầu như ai cũng có thể chơi, và điều đó cũng có thể là niềm vui của game thể thao. Có rất ít game thể thao trong thời đại hiện đại chọn cách tiếp cận này, nhưng chúng thường là các sản phẩm nhỏ và thường tạo ra các môn thể thao giả tưởng hơn là sử dụng bất cứ thứ gì chúng ta biết. Hãy tưởng tượng một game thể thao có tốc độ nhanh, dễ tiếp cận sẽ hấp dẫn đến mức nào nếu được sản xuất với mức độ mà các game thể thao hiện tại có được.
Bắn Ruồi Màn Hình Cuộn Vòng Lặp
Khắp mọi nơi trên thế giới
Lối chơi của game bắn ruồi màn hình cuộn vòng lặp Fantasy Zone
Game bắn ruồi (shoot ’em up) điển hình, cả trong quá khứ và hiện tại, đều có các cấp độ tự động cuộn màn hình, nơi kẻ thù xuất hiện theo các mẫu và đội hình cố định. Đây là một cách hay để mô phỏng một con tàu đơn độc bay vào lãnh thổ nguy hiểm của kẻ thù. Tuy nhiên, nếu bạn muốn miêu tả một con tàu đang bảo vệ lãnh thổ của mình, một cách tiếp cận tốt hơn sẽ là game bắn ruồi màn hình cuộn vòng lặp.
Trong các game như Defender hoặc Fantasy Zone, con tàu của bạn có toàn quyền di chuyển trên toàn bộ bản đồ theo chiều ngang, với kẻ thù xuất hiện bên ngoài tầm nhìn của bạn theo các khoảng thời gian cố định. Bạn có thể không nhất thiết phải bảo vệ một mục tiêu thực tế, nhưng đó chắc chắn có thể là một yếu tố. Chủ yếu, vấn đề là bắn hạ tất cả chúng mà không bị bắn trúng, điều này khó hơn vẻ ngoài khi mục tiêu đến từ cả hai phía. Fantasy Zone, đặc biệt, đã thêm các yếu tố thú vị như cửa hàng phụ tùng để nâng cấp tàu của bạn ngay lập tức. Các game bắn ruồi thông thường đã tồn tại được đến thời hiện đại, vì vậy thật công bằng khi các game màn hình cuộn vòng lặp cũng có cơ hội của mình.
Bắn Súng Dạng Ống (Tube Shooter)
Một dấu ấn của đồ họa 3D
Cấp độ đầu tiên của game bắn súng dạng ống Tempest
Có lẽ một trong những thể loại ít được đại diện nhất trong lịch sử game là game bắn súng dạng ống (tube shooter), đến mức có khả năng cao bạn thậm chí không biết chúng tôi đang nói về điều gì ở đây. Phổ biến trong các khu giải trí arcade vào đầu những năm 1980, chỉ có hai ví dụ về game bắn súng dạng ống nổi bật trong tâm trí: Gyruss và Tempest. Khái niệm tương tự như game bắn ruồi, nhưng thay vì màn hình ngang hoặc dọc, nhân vật của bạn di chuyển theo vòng tròn quanh chu vi màn hình, bắn vào các mục tiêu bay về phía bạn như thể chúng đang ở trong một ống.
Đây là một cách tuyệt vời để phô diễn các khái niệm và công nghệ game 3D sơ khai. Tempest 2000 thậm chí còn là tựa game ra mắt của hệ máy Atari Jaguar vào năm 94, dù giá trị của nó có là gì đi nữa. Đồ họa 3D không cần phải phô diễn nữa, nhưng đây là một hình thức điều khiển game độc đáo chưa bao giờ thực sự có được vị trí nổi bật. Với đồ họa phức tạp hơn ngày nay, bạn có thể mô tả đủ loại quái vật kỳ quái bò lên ống về phía bạn, điều này sẽ rất tuyệt vời cho các thẩm mỹ khoa học viễn tưởng hoặc thậm chí là kinh dị.
Kết luận
Qua bài viết này, chúng ta đã cùng nhìn lại 9 thể loại game cổ điển có tiềm năng đáng kinh ngạc để được hồi sinh trong kỷ nguyên game hiện đại. Từ sự sâu sắc của Phiêu Lưu Văn Bản, cảm giác chân thực của Game Súng Ánh Sáng, sự tập trung cao độ của Platformer Màn Hình Tĩnh, tư duy logic của Chiến Thuật Giải Đố, giá trị giáo dục của Edutainment, hành động kịch tính của Bắn Súng Theo Ray, niềm vui dễ tiếp cận của Thể Thao Arcade, sự thử thách độc đáo của Bắn Ruồi Màn Hình Cuộn Vòng Lặp, cho đến góc nhìn mới lạ của Bắn Súng Dạng Ống – mỗi thể loại đều mang trong mình những hạt mầm sáng tạo riêng.
Việc kết hợp những cơ chế gameplay kinh điển này với công nghệ đồ họa, âm thanh và thiết kế hiện đại có thể tạo ra những trải nghiệm mới mẻ và hấp dẫn cho game thủ ngày nay, những người có thể chưa từng biết đến chúng. Việc hồi sinh các thể loại game cũ không chỉ là cách tôn vinh lịch sử, mà còn là cơ hội để khám phá những lối chơi độc đáo, thoát ly khỏi những công thức quen thuộc đang thống trị thị trường. Hy vọng rằng, trong tương lai không xa, chúng ta sẽ thấy nhiều nhà phát triển mạnh dạn thử nghiệm và mang những viên ngọc quý này trở lại ánh hào quang.
Bạn nghĩ sao về những thể loại game cũ này? Có thể loại nào mà bạn đặc biệt mong muốn được thấy sự trở lại không? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn dưới phần bình luận nhé! Đừng quên theo dõi tingame360.net để cập nhật thêm nhiều thông tin game hấp dẫn và phân tích chuyên sâu!
